my sabbatical year
2011/12
Het leek wel een pleidooi voor ‘Fortress Justice’: technische snufjes tot en met metaaldetectoren, om net als op de luchthaven, “in te checken” in het vredegerecht. Op dagvaardingen en oproepingen zal de waarschuwing dan wel niet overbodig zijn “gelieve u minstens een uur voorheen aan te bieden”. Voor Business Class slechts 10 minuten ;-)
Na de moord op vrederechter Brandon & griffier Bellemans klonk het nochtans eenstemmig ànders: de nabijheidsrechter moet bereikbaar blijven als het menselijk gelaat van justitie. Geen paniekvoetbal.
Ook wat ik nog altijd de “dodemansknop” noem, zou wijlen vrederechter Brandon niet gered hebben, en metaaldetectoren zouden eergisteren in Schaarbeek van geen nut geweest zijn, want de dreigende klant had blijkbaar geen enkel wapen bij. Om alle verhoudingen te respecteren: hier bleef het gelukkig bij vandalisme en opgewonden woorden. We zullen hem geen ‘schoenterrorist’ noemen omdat hij bloembakken kapot schopte. Er zijn rechters die àndere situaties hebben meegemaakt, van vechtpartijen tot brandstichting.
To set the record straight: vrederechter Brandon werd niét omgebracht omdat ze haar latere moordenaar uit zijn huurwoning had gezet: hij bleek geestesziek, zodat hij niet voor Assisen kwam, en geinterneerd werd.
In m’n laatste jaar kreeg ik meer dan één brief die me met Satan vergeleek. In meer dan één geval kreeg ik oog in oog te horen dat de “Wereldse Justitie” niet van toepassing was.
Ook het incident van Schaarbeek lijkt in die psychiatrische sfeer te situeren, en dat vergt dus geen semi-militaire middelen zoals Minister De Crem destijds “oudere militairen” aanbood voor bewaking (wel nog geen gepensioneerden ;-). Het illustreert de noodzaak van een ‘flexible response’, zonder verspillende kostprijs, die justitie zich toch niet kan permitteren: anders maken we onszelf maar wat wijs.
Het grootste probleem van deze minister van Justitie is dat hij altijd een Groot Plan klaar heeft, maar het daarop wachten blijft tot St. Juttemis, terwijl ondertussen de evidente kleine ingrepen van het gezonde verstand verwaarloosd worden. Resultaat: er gebeurt niets. Niéts. Met inderdaad alle risico’s van dien.
Justitie is dienstbaarheid: het draait niet om de rechters, maar om de mensen. Ga er dan ook veilig van uit dat het potentiële slachtoffer bij uitstek geen magistraat zal zijn, maar een procespartij zelf (zoals op 16 02 2011 in Brugge, net buiten het vredegerecht), of een personeelslid. De realiteit is dat ook de meest brutale klanten tegenover de vrederechter zélf, snel inbinden, daar waar ze bij voorafgaande bezoeken aan de griffie, tegen het personeel aldaar wél te keer gingen.
Het grootste risico lopen (ex-) partners (en vrouwen...) tijdens familiale procedures, en dààr dient prioritair op gefocust.
In Roeselare kreeg ik op 16 11 2010 een leerrijke politionele ‘doorlichting’ van het lokale veiligheidsprobleem, en dat leerde me het belang van 4 zuinige ingrepen.
NUMMER EEN: COACHING.
Laat je vredegerecht inderdaad eens bezoeken door een specialist uit de lokale politiedienst. Gebruik de lokale politie als je coach. Zij bekijken het met andere ogen, en formuleren gegarandeerd ook binnen het bestaande kader suggesties die je een ‘Aha-Erlebnis’ zullen opleveren. Kleine herschikkingen van meubilair en inrichting. Veiligheidsreflexen. Afspraken en onschuldige codewoorden. Sensibiliseren van je personeel voor een dagelijks ‘Watch While Working’ . Een veiligheidsbewustzijn is het beste antwoord op een onbestemd onveiligheidsgevoel.
Kostprijs van zo’n bezoek: nul €
NUMMER TWEE: TEACHING
Iedere vrederechter doet af en toe een deskundig beroep op psychologen en psychiaters. Dié zijn overigens, net als hulpdiensten en veel andere beroepen, ook zélf professionele risico-nemers. Bespreek met hen en je personeel hoe best omgegaan wordt met moeilijke tot agressief wordende klanten. Het is niet omdat iédere rechter en griffier daar al mee te maken kreeg, dat hij/zij het juist aanpakt. ‘Rambo Meets Rambo’ leidt tot frontale botsingen.
Onze eigen aanpak en stijl van communicatie kan preventief of kalmerend werken. Woede beantwoorden met kalmte, zelfs een glimlach. Vragen niet beantwoorden met de voor de hand liggende weigering, maar met een wedervraag. Een opening maken van begrip, en eerst inwerken op de smalle richel van het kleine stukje ‘gelijk’ dat je in het verhaal kunt ontwaren. En vooral: dat het overigens fundamenteel (ook in justitie) zo vaak fundamenteel niet om gelijk/ongelijk gaat, maar om lange verhalen van verbittering, die soms inderdaad tot verzieking leiden.
Kostprijs: nul € Je deskundige zal blij zijn je griffie een attente dienst te kunnen bewijzen. Of geef hem een fles wijn. Of haar een boeket, net als bij een kleine spreekbeurt.
NUMMER DRIE: INTERCOM
Geen dodemansknop, die een hele installatie en constante updating vergt, hoogst uitzonderlijk bediend zou worden, en loeiende politiewagens op je af stuurt, blind bij gebreke aan concrete info, dus een nieuw risico op zich.
Wél een intercom tussen zittingszaal, griffie, en het bureau van de vrederechter en hoofdgriffier. Iedereen kan iedereen verwittigen, hetzij met een geluidssignaal, hetzij met een boodschap. Eenvoudig te installeren, eigenlijk een veredelde babyfoon, zoals in m’n vroeger advocatenbureau ;-) . Meerwaarde: het is dagelijks, iedere uur nuttig van dienst, want je kunt het gebruiken om personeel op te roepen voor opdrachten allerhande: geen tijdverlies met telefoonnummers, wachten op kiestoon... geen onderbreking van werk en zitting.
Kostprijs: een peulschil.
NUMMER VIER: CAMERA
Camerabewaking. Ik ben geen ‘true believer’ in de massale 1984-toepassing ervan, maar gerechtsgebouwen zijn nu eenmaal pijnpunten. Hier maak je een afspraak om een conflict beschaafd te regelen, maar zo sereen verloopt het niet altijd. Incidenten zijn hier voorspelbaar, dus je kunt ze evengoed ontmoedigen en alleszins registreren. Dan hadden we in Roeselare wellicht ook al de man te pakken die een advocate overviel op enkele meter van het vredegerecht.
Kostprijs: kan met wat overleg ingevuld worden in een gemeentelijk bewakingsplan, want een gerechtsgebouw ligt bijna altijd bij andere administraties, over wie de kostprijs dus in ieder geval omgeslagen kan worden.
EXTRA:
Als toemaatje, wat ik een heel eind geleden al vruchteloos aan de minister vroeg: een BanContact terminal (zie daarover de blog van 15 09 2010 hier), kwestie van contant geld te ontmoedigen. Meer moet ik daarover wellicht niet kwijt ?
Kostprijs: een peulschil die de kleinste kruidenier ervoor over heeft. Met als extra meerwaarde ook snellere betalingen, en dus vlugger opstarten van procedures: één dag sneller betalen betekent soms een week tijdwinst in functie van een zitting.
ESSENTIEEL
Maar wat eigenlijk het relevantst en meest essentieel van al is, en ook al helemaal gratis. We hoeven niet heimelijk heimwee te hebben naar de tijd toen justitie nog vanuit de hoogte werkte, de tijd van de “rechtsonderhorige”. Mondige burgers zijn welkom, maar ze moeten niet brullen. Rechters moeten dan wel ook zelf dagelijks bewijzen dat ze niet doof zijn: luisterbereid zijn, empathie vertonen, en wat juridische vindingrijkheid. Slechts een ‘zorgzame justitie’ is maatschappelijk relevant. De versie van het hoge schavotje is even achterhaald als het ex-cathedra-onderwijs.
Justitie hoort eerst en vooral te informeren, communiceren, bemiddelen. De pro-actieve rechter probeert niet te bevelen, maar op te lossen: justitie is een methode, geen bunker.
Photo of the day:
“Metaaldetector in gerechtsgebouw Lyon: non merci !
A quote a day, keeps the doctor away ;-)
“Eén steen kan duizend scherven maken” (Afghaans spreekwoord)
Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???
15 10 2011 Vrederechter Schaarbeek eist bescherming (VTM journaal)
15 10 2011 Vaker agressie tegen rechters (VTM journaal)
12 05 2009 ‘CPAS Schaerbeek conteste formellement” (La Dernière Heure)
15 10 2011 ‘Bakker verjaagt overvallers met taart’ (VRT)
03 09 2010 ‘Nog altijd problemen met beveiliging vredegerechten’ (WTV TV)
04 06 2010 ‘Vrederechters in de vuurlijn’ (J. Nolf in De Morgen, De Gedachte)
Earlier blogs on security in our courts:
03 09 2010 Flash back 3 maand geleden
06 09 2010 Security is an English word, isn’t it ?
15 02 2011 Security bis, ter, quater etc..
16 02 2011 De zwakste schakel van de veiligheid
Poem of the day:
“Tendresse des longs soirs alanguis dans les Flandres,
Grands ports que chaque nuit colorent les fanaux,
Je me souviens de vous, eaux vertes des canaux
Où glissent lentement les pensives bélandres.”
Guillaume Appolinaire, ‘Souvenir des Flandres’ dans ‘Poèmes retrouvés (Gallimard)
You Tube of the day:
Marco Borsato: Duizend scherven
Some links to earlier JW blog pages about the Belgian project of ‘Family Courts’:
2011 08 05 ‘De familierechtbank dichterbij, familiejustitie verderaf’ (VRT De Redactie Opinie)
2011 08 05 ‘Quod erat demonstrandum’
2011 04 30 ‘Dit koude nest...’
2011 03 03 ‘See you in court ?’
2011 02 23 ‘Spoor 1 naar Kortrijk...’
2011 01 23 ‘The Far Family Court ? Nein, Danke !’
Some links to earlier JW blog pages about Belgian reform projects on justice
2010 10 12 ‘Oops, stuck again !’
2010 09 29 ‘Too big, you get stuck’
2010 09 18 ‘Le rond point de la justice ?’
Some links to earlier JW blog pages about the costs of justice & poverty
2015 08 15 “Justitie anno 2084” (VRT De Redactie, Opinie)
2010 10 27 ‘Low cost recovery, high alert’
2010 10 18 ‘De armoede-toets van justitie’
2010 10 06 ‘Let them drink Spa Blue ?’
Some links to earlier JW pages about Justice of the Peace and conciliation
2011 05 30 ‘Lettre à Voltaire’
2011 01 28 ‘Hoeveel kost je vredegerecht of ...?’
2010 11 21 ‘Voiltaire Day: natural .... judges !’
2010 11 13 ‘Donkere wolken boven de vrederechters’
Jogging around Bruges:
Visits of Courtrooms:
Bruges, Huyse Die Caese (ancient courthouse of the Juges d’Instruction)
Lyon, Security in old & new courts
My favourite bridges of 2010: bridges as the symbol of Justice
Vind met uw cursor de links in de teksten. Trouvez avec votre curseur les liens dans les textes. Find with your curser the web links in the texts.
de scherven van schaarbeek
16 oktober 2011
Het leek wel een pleidooi voor ‘Fortress Justice’: technische snufjes tot en met metaaldetectoren, om net als op de luchthaven, “in te checken” in het vredegerecht.
