Marie-Antoinette vroeg zich af waarom de brood-hongerige Parijzenaars niet op ‘cake’ overschakelden. De vraag waarom de overpeinzing van Madame steevast in het Engels (‘let them eat cake ?’) de geschiedenis ingaat, in plaats van het Franse product van die tijd (“Qu’ils mangent des brioches ?”), en of zij wel echt de auteur van die ‘Bling-bling’ -reactie avant la lettre betreft, is voer voor geschiedkundigen.

Justitie vandaag, hoort mee te werken aan maatschappelijke efficiency. Schulden die systematisch niet betaald worden, ondergraven een economie. Als bedrijven ervoor kiezen hun onbetaalde facturen niet in te vorderen, en dus de “wanbetalers” voor hun eigen rekening te nemen, weten ze dat ze aan liefdadigheid doen. In dat geval hoeft de AWW (zie De Standaard van 16 03 2010 ) zich niet te beklagen over kleinere dividenden. Ze moet evenmin “moedwilligaards” met de vinger te wijzen, want haar beleid heeft er een kweekschool van gemaakt.

Je vraagt je af hoe dergelijk bedrijf er vervolgens in kan slagen om het kaf van het koren te scheiden: door non-discriminatoir onbetaalde facturen te tolereren, geef je misschien een sociaal signaal naar de échte kansarmen, maar ook een uitnodiging aan andere abonnees die hun kans op een financieel vrijgeleide wel zien zitten.

Uiteraard wordt dit afgestraft, en komt iedereen ooit ‘back to basics’: commerciële dienstverlening moet betaald worden. Water wordt ooit duurder dan olie, dus nu al een klein offensief waard, in afwachting van wat misschien straks op wereldschaal komt.

Plots de jacht openen op 6.000 “slechte betalers”, zoals in Antwerpen dit voorjaar aangekondigd, is niet evident. De échte vraag voor Justitie is die naar de proces - economie: hoe vorder ik het snelst (dus met de minste risico’s en kosten in), en hoe verzoen ik dat in het geval van een semi – overheidsbedrijf met mijn maatschappelijke opdracht ?

De Locale Advies Commissie is een wettelijk voorzien tussenstation, bij uitstek wanneer afsluiting dreigt.

Maar voor het zover komt, zijn er de invorderingen van de lopende facturen, want geen énkele schuldeiser (dus ook een watermaatschappij niet) dreigt zomaar de “kraan” toe te draaien, voor één geweigerde domiciliëring: ook in het gerecht is er een “proportie” van de inzet, en vooral vrederechters hebben een “stille machtsgreep” (woorden van Prof. S. Stijns, in haar standaardwerk) gepleegd door van hun “uitstelbevoegdheid” een echt inhoudelijk beleid te maken.

Het bevreemdt daarom dat AWW plots op automatische piloot voor procedure kiest: “de deurwaarder op hun dak” heet dat dan in gerechtelijke biceps-taal.

Dat zal vooral mooi indruk maken bij de gerechtsdeurwaarders, die aan de kassa van de AWW zullen aanschuiven om per invordering om en bij de 100 euro voorafbetaald te krijgen, zoals het bij een dagvaarding hoort.

Ook niet slecht voor de advocaat van de AWW die zelfs na de kersvers gepubliceerde wetswijziging inzake de rechtsplegingsvergoeding, nog altijd minimum 75 tot 125 euro ontvangt, per vordering van bedragen tot maximum resp. 250 en 750 euro, de meest frequente schaal in deze “business”, en voor seriële vorderingen waar de raadsman/vrouw zich niet voor minder dan een 30 tot 50-tal  per zitting verplaatst.

Die luxe-justitie is zelfs soms een heimelijke zegen voor een vredegerecht met te comfortabele statistieken: waarom anders zouden grote repeat – players voor ontroerend eenvoudige standaardzaken, jarenlang systematisch in notoir onbevoegde kantons dagvaarden, of in kantons die wel voorzien zijn in hun factuurvoorwaarden, maar waar iedere territoriale link of logica duister is ?

Uiteraard geldt dit alles maar voor “echte” procedures, waar de teller van de Algemene Rol ook een impact heeft op personeel en andere investeringen.

Niet zo voor de ‘minnelijke schikking’, die in het Gerechtelijk Wetboek onder art. 731 nochtans voorzien is als alleréérste artikel onder “behandeling en berechting van de vordering”.

Daar is blijkbaar geen extra - personeel voor ter beschikking, alhoewel het al jaren in een aantal vredegerechten wél waargemaakt wordt, zelfs altijd al zonder de bodes waarover men elders uithuilt als voor een drama.

De (niet verplichte) minnelijke schikkingen besparen in mijn vredegerecht sinds jaar en dag 25.000 euro per … maand (zie de FAQ onder ‘statistische gegevens’ op www.vredegerechtroeselare.be ): van een “terugverdieneffect” van Justitie gesproken.

Eerder dan de wanbetalers die men zelf “opgevoed” heeft vanuit de ivoren watertoren hooghartig in te delen in een “kleine groep écht arme mensen” (vroeger waren er “straatarmen”, nu dus “echte armen”) en een grote groep profiteurs (waar hebben we dat nog gehoord ?) zou het iederéén goedkoper uitkomen hen voor de vrederechter uit te nodigen in “verzoening” waar hun miserie of comfort “eyeball to eyeball” uitgelegd kan worden.

Efficiënt voor een schuldeiser, en een kans voor wie moet betalen.

Er zijn nog bruggenbouwers, zelfs bij Justitie. Collega Rommel waarschuwde in De Juristenkrant van 10 03 2010 voor “de vervreemding, kanker van het gerecht”, en de “teister van een mateloze hoeveelheid stil of explosief lijden” in onze samenleving (volledige tekst: klik hier ). Het woordje “explosief” klinkt sinds 3 juni 2010 anders in de oren...

Enkel politici kunnen dit oplossen, want de minnelijke schikking die nutteloze kosten, zinloze dwang, en non-communicatie overbrugt, kan uitsluitend door een wet verplicht worden als het dialogerend voorportaal van een procedure.

Mededogen kan best samengaan met rationeel ondernemerschap.

Schuld hoeft geen boete te zijn, en als u zich hongerstakers herinnert, die drinken bijna altijd nog water: kraantjeswater als essentiële levensbron, geen Spa Blue….

Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ?

05 10 2010 Courrier amusant du Syndicat de la Magistrature (Le Monde, Blog Libertés Surveillées)

A quote a day, keeps the doctor away ;-)

“Si la ‘satisfaction’ des individus dépendait évidemment au premier chef du verdict prononcé, leur appréciation de la légitimité de l’institution judiciaire était, elle, fondée sur un autre critère: celui de leur perception de l’équité du proces.”

(Pierre Rosanvallon, ‘La légitimé démocratique: impartialité, réflexivité, proximité’ (Ed. Seuil 2008)