my sabbatical year
2011/12
Er zijn al 3-letterwoorden genoeg (zelfs het Parket-Generaal begint er nu uit te vinden ;-), ik mag er dus wel eentje bijvoegen met 4 letters: ‘Hear You In Court’. Uiteraard heb ik geaarzeld, vooraleer van de ‘Minnelijke Schikking’ niet m’n alleréérste voorstel voor een kleine hervorming van de “alledaagse justitie” te maken. Gewoon omdat een “verre” Minnelijke Schikking ook geen zin heeft, want die Weg naar Cannossa heeft een uitgebluste debiteur er niet meer voor over. De prioritieit is dus éérst justitie dicht bij de burger te brengen (ook inzake Minnelijke Schikkingen), en dàn dààr de zuinige methode voor ‘small claims’ toe te passen.
“See You In Court” (SYIC) is de uitdaging tussen mensen of bedrijven die het niet eens zijn. De agressieve Rambo - ondertoon: “je zult wel zien dat ik gelijk heb”.. “Hear You In Court” (HYIC) is een uitnodiging: kom je bezwaren of moeilijkheden vertellen, we zullen luisteren en pogen overeen te komen.
Om het tot vervelens toe te herhalen: een methode die nationaal tot 37.000.000 € per jaar aan gerechtskosten kan besparen (zie m’n blog van 22 08 2011 hier) , doch slechts intensief toegepast wordt door 11 vrederechters op 187,want die 11 nemen 41 % van het totaal aantal minnelijke schikking van het hele land voor hun rekening (zie daarover de blog van 27 08 2011 hier).
Zelfs in 2011 - het Jaar van de Vrijwilliger - komen we dus niet tot een aanpak die gelijke kansen biedt aan ieder burger over het hele land.
Vandaar dat ik niet geloof in het .... ongeloof over de efficiëntie van een wettelijke verplichting, zoals geformuleerd in het voorstel d.d. 16.02.2011 van o.a. Sabien Battheu inzake de “alternatieve conflictenregeling”.
De aanhef van de motivering kon nochtans niet véélbelovender zijn:
“Wij gaan ervan uit dat de vredegerechten ook in de toekomst zullen behouden blijven als autonome instanties. De vredegerechten hebben reeds een lange traditie van minnelijke schikking maar de wijze waarop die minnelijke schikking wordt geleid, varieert van kanton tot kanton, wat de rechtszekerheid en transparantie niet ten goede komt.”
Applaus !
Echter gaat het voorstel vervolgens eerst in de richting van gespecialiseerde (vrede-) rechters, die gewapend door een “speciale opleiding” die specifieke taak opnemen, in tegenstelling tot hun collega’s die zich, bij gebreke aan akkoord, gelasten met de juridische aanpak. “Kamers voor minnelijke schikkingen”: dit lijkt wel een claustrofobisch recept om er een nauwelijks zelfs nog gepreveld ritueel van te maken, zoals inderdaad in de arbeidsrechtbanken nu (art. 734 Ger.W.).
Het éérste pijnpunt ligt dus in deze kunstmatige (en ouwerwetse) opdeling tussen verzoeners en juristen. Het ene belet geenszins het andere. Echt bemiddelen betekent inderdaad dat je als magistraat geenszins in je kaarten laat kijken, geen eigen juridisch afgelijnd standpunt inneemt. Dàn blijft je neutraliteit bij een opvolgende juridische beoordeling intact. En evenmin degradeert die rol je tot toeschouwer van een onenigheid: je kunt héél goed een essentiële rol spelen om partijen nader tot elkaar te brengen: een beetje de “rechter - moderator”.
Overigens: als we als juristen pogen te verzoenen, midden in een scherp proces, via persoonlijke verschijning of plaatsbezoek, dan spelen we toch diezelfde rol ?
Justitie is geen piramide: het is éérst & vooral een methode, en manier van aanpakken.
De tweede beperking ligt in de complete afwezigheid van een reeks onderwerpen waarin de minnelijke schikking wel een verplichte etappe moet worden (op straffe van ambtshalve door de rechter op te werpen onontvankeljkheid).
Het voorstel wees wel op de disparate aanpak over het land (zelfs bij de vredegerechten) en is dus wel een ideële aanzet, maar implementeert die dus niet op het inhoudelijk terrein: dus een slag in het water.
Om gelijke kansen op een bemiddelende justitie voor àlle burgers in het land te bieden, dient de voorafgaandelijke minnelijke schikking vooreerst dringend opgelegd te worden in alle “small claims” van alle dag, zoals alle nutsvoorzieningen van alle aard (gas, water elektriciteit, internet, telefonie),
Daarenboven dient het hersteld in huurzaken, en ingevoerd in alle contentieux waar het vertrouwen en de relatie tussen de contractpartijen van een bijzondere vertrouwensaard is, zoals alle (para-)medische kosten, schoolrekeningen, erelonen van advocaten...
Dat was tot dusver de informele afspraak met de advocatuur in het kanton Roeselare, en die loonde: anders houden advocaten dat uiteraard ook niet vol.
Als uitsmijter: alhoewel het échte werk “te velde” toch best ook eens gemeten zou worden, vond Sabien ook hier niet de weg naar statistieken op de website van FOD Justitie: ook hiér beantwoordde de minister van Justitie haar Parlementaire Vraag kurkdroog met opgave van de links (zie daarover al de blog van 17 09 2011 hier ).
Eigenlijk was ook dàt maar een half antwoord, want zoals ik al jaren duidelijk maakte via mijn “Roeselaarse methode” illustreren de formele cijfers van Justitie slechts een fractie van de reële minnelijke schikkingen: de inderdaad relatief zeldzame, op de zitting formeel geacteerde akkoorden, betreffen slechts een klein aantal van de échte regelingen door betaling of akkoorden voorafgaand aan de zitting (of er nog net op volgend), zoals we ze in dit dynamisch kanton nauwgezet bijhielden op basis van bevestigingen van advocaten of partijen zelf.
Zoals steeds: cijfers vertellen maar de halve waarheid. Wat ik m’n “proefproject Roeselare” noem, bewijst echter bijna een mechanisch resultaat: mits wat dialoog behaal je gemiddeld minstens in één op drie gevallen een oplossing.
Justitie die het zichzelf verplicht, oplossingen te bieden, in plaats van procedures, is een justitie die naar de burger kijkt in plaats van naar zichzelf.
Dat is in de praktijk minder evident dan het lijkt.
Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???
Wetsvoorstel van o.a. S. Battheu van 16 02 2011 inzake de alternatieve geschillenregeling.
09 09 2011 Proposition One on Piggy Day (over territoriale bevoegdheid)
03 10 2011 “Fadettes du ‘Monde’: l’audition du procureur Courroye reportée” (Le Monde)
02 10 2011 “Requiem pour le Parquet ?” (Paroles de juges)
30 09 2011 “Espionnage: la vice-procureure de Nanterre attaque ‘Le Monde’ “ (Le Monde)
30 09 2011 “Une procédure disciplinaire engagée contre la juge Prévost-Desprez” (Le Monde)
01 10 2011 “Paleisverbod” (Opinie J. Nolf in VRT De Redactie)
01 10 2011 “Gepensioneerde rechters weer terug ?” (interview S. De Clerck in De Ochtend VRT Radio)
30 09 2011 “Rechtspreken of rechtzwijgen ?” (Prof. Leo Neels in De Redactie VRT)
30 09 2011 “Proces Janssen: ‘Zwijgplicht’ voor Tongerse advocaten” (De Morgen)
29 09 2011 “Tekeningen van Ronald Janssen nu ook verboden” (De Morgen)
21 09 2011 “Journalistenverenigingen maken zich grote zorgen over assisenproces Janssen” (HBVL)
A quote a day, keeps the doctor away ;-)
“Recht is slechts mensenwerk. Het is dan ook onzin om te handelen alsof de rechter onfeilbaar is. Omwille van (...) machtsverhoudingen veronderstelt een moderne justitie een actieve rechter, een rechter die dialogeert en bemiddelt en, zo nodig, over dwangmiddelen beschikt tegenover een onwillige procespartij. De actieve en dialogerende rechter laat partijen aan bod komen. Deze rechter heeft heel wat minder macht dan zijn collega in een verticaal machtsbestel. Dit machtsverlies wordt evenwel ruimschoots gecompenseerd door een toename van gezag”
Prof. Hendrik Vuye, ‘Beeldvorming, waarheidsvinding en rechtsbedeling, Wat rechtsbedeling is en behoort te zijn’ (Openingsrede voor Vlaams Pleitgenootschap, Intersentia 2010)
Photo of the day:
Good propositions do not always need fanfare, but sometimes music, or even just soms noise helps ;-)
Poem of the day:
“Thus, though we cannot make our sun
Stand still, yet we will make him run”
Andrew Marvell, ‘To his Coy Mistress’, choice of
Stéphane Hessel ‘ô Ma Mémoire. La Poésie, Ma Nécessité’ (Seuil 2006)
You Tube of the day:
Some links to earlier JW blog pages about the Belgian project of ‘Family Courts’:
2011 08 05 ‘De familierechtbank dichterbij, familiejustitie verderaf’ (VRT De Redactie Opinie)
2011 08 05 ‘Quod erat demonstrandum’
2011 04 30 ‘Dit koude nest...’
2011 03 03 ‘See you in court ?’
2011 02 23 ‘Spoor 1 naar Kortrijk...’
2011 01 23 ‘The Far Family Court ? Nein, Danke !’
Some links to earlier JW blog pages about Belgian reform projects on justice
2010 10 12 ‘Oops, stuck again !’
2010 09 29 ‘Too big, you get stuck’
2010 09 18 ‘Le rond point de la justice ?’
Some links to earlier JW blog pages about the costs of justice & poverty
2015 08 15 “Justitie anno 2084” (VRT De Redactie, Opinie)
2010 10 27 ‘Low cost recovery, high alert’
2010 10 18 ‘De armoede-toets van justitie’
2010 10 06 ‘Let them drink Spa Blue ?’
Some links to earlier JW pages about Justice of the Peace and conciliation
2011 05 30 ‘Lettre à Voltaire’
2011 01 28 ‘Hoeveel kost je vredegerecht of ...?’
2010 11 21 ‘Voiltaire Day: natural .... judges !’
2010 11 13 ‘Donkere wolken boven de vrederechters’
Jogging around Bruges:
Visits of Courtrooms:
Bruges, Huyse Die Caese (ancient courthouse of the Juges d’Instruction)
Lyon, Security in old & new courts
My favourite bridges of 2010: bridges as the symbol of Justice
Vind met uw cursor de links in de teksten. Trouvez avec votre curseur les liens dans les textes. Find with your curser the web links in the texts.
proposition two: HYIC !
3 oktober 2011
Justitie die het zichzelf verplicht, oplossingen te bieden in plaats van procedures, is een justitie die naar de burger kijkt in plaats van naar zichzelf.
Dat is in de praktijk minder evident dan het lijkt.
