dagboek van mijn laatste jaar

2010/11

Cijfers zijn saai, maar soms helpen ze om ballons te doorprikken. Hoe meer fabels uit de wereld geholpen worden, hoe sneller we aan een gebrekkige realiteit kunnen verhelpen.

Vandaag kun je naadloos aansluiten aan met het besluit van de vorige blog (klik hier voor 37 miljoen € ;-))) ): het enorm potentieel voor besparing van gerechtskosten via minnelijke schikkingen contrasteert schrijnend met het teloorgaan van die vrederechtelijke verzoening. De verkilling van de nabijheidsjustitie.

De cijfers daarover mogen nog eens verfijnd worden, want die nieuwe daling 2009 - 2010 (van 90.268 naar 86.962) gaf “maar” het absolute cijfer. En het is nog veel erger dan het lijkt.

Zoals voor de vergelijking 2008 - 2009 (zie de blog van 13 11 2009 hier) moet je namelijk de “atypische” vredegerechten in je berekening “neutraliseren”: het nationaal gemiddelde van minnelijke schikkingen per kanton is immers zo laag dat de “uitschieters” de evolutie compleet vertekenen. Als je een paar duizend minnelijke schikkingen per jaar hebt, kan dat aantal met vele honderden schommelen: méér dan het totaal voor een heel jaar voor een ander kanton... Dan vergelijk je treinen met speelgoedwagons.

Uit de volledige lijst die ik de A-reeks noem (klik hier), wippen we dus de kantons die in 2010 meer dan 3 maal het gemiddelde haalden (3 x 381 = 1.143), en dat resultaat noemen we de B-reeks (klik hier).

Dat zijn 11 kantons, die in 2010 samen instonden voor 35.553 oproepingen in minnelijke schikking (op een totaal van nog slechts ... 86.962).

11 kantons op 228 (inderdaad de dubbelkantons meegeteld), dat is 5 % van het totaal, en die zorgden dus voor 41 % van het totaal aantal minnelijke schikkingen.

Tussen die 11 kantons zit geen enkel zgn. dubbelkanton (1 vrederechter voor meerdere kantons): dat staat bijgevolg ook netjes gelijk met 11 individuele vrederechters op 187, dus nog geen 6 %.

Elk van die 11 vrederechters haalde een jaarlijks gemiddelde van 3.232 minnelijke schikkingen, of moet ik zeggen “produceerde” ;-)

Als die “uitschieters” niet meegeteld worden, constateer je in de B-lijst dat het gemiddeld aantal minnelijke schikkingen per “typisch” kanton in 2010 uiteindelijk niet 381 was, maar slechts 237.

Als je hun (86.962 - 35.553=) 51.409 minnelijke schikkingen daarentegen omslaat over het aantal betrokken vrederechters (187 - 11 =) 176, dan krijg je een gemiddelde van 292 minnelijke schikkingen per vrederechter per jaar.

Bijgevolg haalden 11 vrederechters met elk 3.232 minnelijke schikkingen per jaar, gemiddeld 1.107 % (duizendhonderd en zeven procent) van het aantal van elk van hun 176 andere collega’s.

Of omgekeerd: 176 vrederechters halen gemiddeld elk 7,33 % van het aantal minnelijke schikkingen van één van die overige 11.

Als disproportie kan dat tellen: het evenwicht lijkt alleszins serieus uit de haak.

Toegegeven, kantons waar grote instellingen (ziekenhuizen bvb) gevestigd zijn, kunnen massaal inzetten in deze minnelijke invorderderingstechniek, snel werk voor de crediteur, goedkoop af voor de debiteur.

In écht landelijke kantons bestaat die kans niet op grote schaal.

Toch is het evenwicht te groot, om enkel door de “crediteuren-infrastructuur” van de kantons verklaard te worden: daarvoor is België veel te verstedelijkt. In wélk kanton is er géén ziekenhuis, school, bibliotheek, waarvan medische kosten, rekeningen, bijdragen steeds moeilijker betaald raken, en dus steeds vaker ingevorderd ?

Daarenboven gingen in 2010, de “top-11” slechts een verwaarloosbare 2,22 % achteruit in aantal minnelijke schikkingen, terwijl de overige 176, dubbel snel achteruit gingen (4,66 %). Ook dat verschil zegt iets.

Die assymetrische tendens (hoe méér minnelijke schikkingen in een kanton, hoe minder achteruitgang) was er tussen 2008 en 2009 overigens ook, en zelfs extreem: voor die vergelijking scoorden toen 9 vrederechters boven het 3-voud van het gemiddelde, en hun pakket van 2008 (38.889 op een totaal van 113.080) ging in 2009 slechts 3,85 % achteruit, tegenover ... 28,70 % gemiddeld voor alle anderen.

Op die 3 jaar tijd ging de overgrote groep dus (28,70 + 4,66 =) 33,36 % achteruit in minnelijke, ruim een derde van het pakket.

Dit is mijn mijn onvrede: het gaat niet goed met de vrederechtelijke justitie, die blijkbaar méér inzet op gerechtelijke invorderingen dan verzoening.

Hoe zou dàt komen. Dàt is een andere vraag.

Hoe eraan remediëren is zéér eenvoudig (een beetje zoals de wet van 19 03 2010 remedieerde aan het groot aantal manke of summiere rechterlijke motiveringen inzake onderhoudsgelden): een wetsvoorstel om de minnelijke schikking wettelijk verplicht te maken (op straffe van onontvankelijkheid, ambtshalve op te werpen door de rechter) voor alles wat met zo goed als levensnoodzakelijke aanrekeningen te maken heeft (medische kosten, overheidsdiensten, nutsvoorzieningen, onderwijs, huur...).

Je zou het voorstel ook kunnen uitbreiden tot àlle invorderingen die ‘in laatste aanleg’ behandeld worden, dus zonder kans op hoger beroep (bij de vrederechter nu bvb factuurzaken tot 1.240 €, volgens het voorstel van de zgn. ‘familierechtbanken’ binnenkort tot 2.000 €...), want er kleven toch wel gevaren aan een veralgemeende’ ‘single shot strategy’. Vrederechters zijn niet onfeilbaar, en Cassatie is zelden een optie (kostprijs om ‘Wablief’ tegen te zeggen).

Enkel op die manier zullen alle burgers van België dezelfde billijke kans krijgen in iéder kanton, ongeacht de visie of praktijk van zijn/haar vrederechter. Nu is de praktijk zo disparaat, dat je je vragen kunt gaan stellen bij de gelijke rechtsbehandeling van onze burgers. Kantons horen geen baronieën te zijn, waar het beleid wisselt alsof er slagbomen staan: er moeten duidelijk afspraken gemaakt worden over een minimum aan sociale performantie, en zo nodig moeten die maar opgelegd worden.

Meteen herleiden we in deze tijd van niet altijd even zinvolle besparingen, de procedure dan tot haar essentieel nut: de ultieme remedie, niet de hallucinante vermenigvuldigingsdans. Nu dreigt de vrederechter in verhouding tot de inzet van het geschil immers de duurste rechter van de hele piramide te worden. Dit is hopeloos inefficiënt, en maatschappelijk onaanvaardbaar, laat staan in crisistijd.

Verzoenen voor de kruimelrechter: broodnodig....

Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???

2011 08 27 “Le préjudice immoral de Bernard Tapie” (Mediapart)

2011 08 26 “L’accès à la justice devient partiellement payant” (Paroles de juges)

2011 08 22 “Advocaten kosten de staat 15 miljoen €” (VTM)

A quote a day, keeps the doctor away ;-)

“Als je aan je stoel blijft plakken tot je zeker weet dat je niets meer zult missen, ben je ofwel te lang gebleven, of je werk is zijn inhoud kwijt. Grote stappen in je leven moet je juist zetten als je nog interessant vindt wat je doet.”

Dirk Sterckx in ‘Zeno’, De Morgen van 09 07 2011 onder de titel: “ik ben nog lang niet dood, hoor”

Photo of the day:

“Quay of De Haan, Belgian East coast

Poem of the day:

“Straks verlaat ik deze landelijke beschaving

Van het alleenzijn, de misselijk makende monotonie

Van de ligustergeur, de zingende verdwazing

Van het merelvolk in al zijn toongeslachten.

Straks kom ik terug, zoek ik de melodie

Van de verzoening weer, muziek die ligt te wachten”

Leonard Nolens, ‘Verzoening’ uit ‘Tweedracht’ (Querido 1992)

You Tube of the day: